Antidepresan Nedir?

Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar antidepresan sınıfındandırlar. Kendi aralarında etki mekanizmalarına göre çeşitli alt sınıflara ayrılırlar.

Antidepresanlar sadece depresyondaki insanları etkilerler.

Beyin üzerinde etkili çoğu ilacın, zihinsel bir rahatsızlığı olmayan veya bir problemi olan insanlar üzerinde de benzer etkisi vardır. Ancak antidepresanların sadece depresyona yakalanmış kişiler üzerinde etkili oldukları görülmektedir: depresyona yakalanmamış kişilere etki etmezler.

Antidepresanlar hakkında bazı ortak soruların cevapları aşağıdaki gibidir:

Antidepresanlar Nasıl Çalışır?

Antidepresanlar beyinde noradrenalin veya serotoninin veya her ikisinin de seviyesini arttırmak üzere çalışır. Trisiklik antidepresanlar ve mirtazapin ve venlafaksin etken maddesine sahip antidepresanlar beyindeki hem noradrenalin hem de serotonin seviyelerini arttırırlar. Bunların sonuçta çift etkisi olur.

Ancak, selektif serotonin reuptake inhibitörleri, SSRI'ler sadece serotonin sistem üzerinde çalışırlar. Uzmanlar arasında bunların daha ciddi depresyon biçimlerinin tedavisinde "çift etkili" ilaçlar kadar etkili olmadıkları inancı vardır.

Etkinin Hissedilmesi Ne Kadar Sürer?

Tedavinin ilk iki haftasında çoğu antidepresan depresyonun tüm belirtileri üzerinde tam bir etki göstermez. İlk önce uykuda bir gelişme veya daha az anksiyete hissedebilirsiniz. Ruh halindeki gelişme daha sonra ortaya çıkar. Ancak yan etkiler tedavinin ilk başından itibaren ortaya çıkar. Bunlar genellikle hafiftir ve ortadan kaybolur fakat tolere edilemez bir haldeyse tedaviyi sürdüren doktoru haberdar etmekte yarar vardır. Tüm bu problemler ilaç alınmasını durdurabilir. Mirtazapin ile elde edilen deneyim, bu etken maddenin daha hızlı etki eden bir molekül olarak bilimsel yayınlara girmesi ile sonuçlanmıştır.

Antidepresan etkisi sanki gripten kurtulma gibidir: gün be gün olan değişikliği anlatmak zordur fakat giderek normale dönülür.

Görmeniz gereken şey iştahta ve uykuda artan bir düzelmedir. Bunun arkasından enerjide yavaş bir artış ve ilgi duyduğunuz şeylerin artması gelir. Bu etkiler yavaş ve parça parça olabilir. Zamanla üzüntü, umutsuzluk, suçluluk ve intihar düşünceleri yok olur.

Antidepresanlar Ne Kadar Süre Alınmalıdır?

Antidepresanlar en az dört ay, muhtemelen altı ay süreyle alınmalıdır. Deneyler göstermiştir ki, bu durumda hastalığın tekrarlama riski, kendini iyi hisseder hissetmez ilacı bırakanlara nazaran çok daha düşüktür.

Antidepresanlar Ne Kadar Etkilidir?

Antidepresanlar, depresyonun tedavisinde bir başarı öyküsünü simgeler. Deneyler göstermiştir ki depresyondaki insanların %70'inden fazlası tedaviye cevap vermektedir, bu ise diğer hastalıklardaki tedavi oranına eşittir.

Antidepresanların Arasındaki Farklar Nelerdir?

Etkinlik ile ilgili temel farklılık, antidepresanların nörotransmiterleri tek yönlü veya çift yönlü etkilenmeleri ile ilgilidir. Hem serotonin hem adrenalin artışı sağlayanlar, daha etkilidir. Bunun ötesinde seretonin reseptörlerine göre seçicilik etki ile ilgilidir.

Antidepresanlar sebep oldukları yan etkileriyle de farklılıklar gösterirler. Burada belli antidepresanların ana karakteristiklerinin kısa bir incelemesi verilmektedir:

Trisiklik Antidepresanlar, (Amitriptilin ve Klomipramin)

Trisiklik antidepresanlar (TCA'lar) 30 yıl önce tıbbın hizmetine girdiler. Geniş oranda en etkili antidepresanlar arasında kabul edildiler. Fakat bunların önemli yan etkileri vardı çünkü beyindeki etkileri sadece depresyonu azaltmak sınırlı değildi. TCA'lar diğer beyin reseptörleri ile etkileşime girmeleri nedeni ile yan etkilere sebep oluyorlardı. Hastalar genellikle yan etkileri tolere edemiyorlardı.

TCA'lar ilk alındıklarında yatıştırıcı özellik gösterirler. Bu ilaçları uyumadan hemen önce almak o nedenle daha mantıklıdır. Bazı kişilerde, yaklaşık hastaların onda birinde, bu antidepresanların yatıştırma yerine canlandırıcı etkisi görülmüştür. Bu durumda bu ilaçların sabah alınması gerekebilir.

TCA'lar beyindeki kolinerjik reseptörleri etkilerler. Ağız kuruması, bulanık görme, kabızlık, üriner zorluklar ve titreme gibi yan etkiler bununla bağlantılıdır. Buna ilaveten, bir kişinin aniden ayağa kalktığında ortaya çıkan bayılma hissi ve tansiyon düşüklüğü beklenen yan etkilerdendir. Diğer problemler içinde iktidarsızlık vardır.

En önemlisi, TCA'lar aşırı dozda alındıklarında emniyetli değildirler. TCA'ların ayrıca kalp üzerinde taşikardi (kalp atımının hızlanması) ve aritmi (kalp atışının anormal olması) gibi etkileri de vardır. Aşırı dozda TCA'nın ardından en rastlanan ölüm sebebi kardiyotoksisitedir.

TCA'lar genellikle ağır depresyon vakalarında kullanılmaktaydılar, ancak günümüzde aynı etkinliğe sahip ancak daha risksiz mirtazapin gibi modern ilaçlara geçiş söz konusudur.

Monoamin Oksidaz İnhibitörleri (MAOI'ler)

MAOI'leri beyindeki noradrenalin ve serotoninin bozulmasından sorumlu bir enzimin etkisini ortadan kaldırırlar. Bunlar antikolinerjik yan etkiler oluşturmazlar fakat yan etkileri arasında uykusuzluk, huzursuzluk ve baş ağrısı vardır.

Bu ilaçlarla ilişkili bir problem peynir etkisi denen şeydir. Peynir ve belli bazı yiyecekler, normalde sindirim sisteminde parçalanan tiramin denen bir madde içerir. Bu antidepresanlar, kan basıncını tehlikeli biçimde arttıracak tiraminin parçalanmasını engeller. Tiramin aynı zamanda avokado, muz, havyar, konserve incir, karaciğer, şarap ve birada da bulunur. Bu etki bu antidepresanın kullanımını ciddi şekilde sınırlar fakat bu ilaç sınıfının daha yeni versiyonu olan moklobemid'in bu etkiyle ilişkisi yoktur ve bu konuda emniyetli görünmektedir.

Selektif Serotonin Reuptake İnhibitörleri

SSRI antidepresanları 80'lerin sonlarında tıbbın hizmetine girmiştir. Bu ilaçlar hastalar tarafından hiç şüphesiz eski TCA'lardan daha iyi tolere edilmektedir ve daha kabul görmektedirler. Birkaç antikolinerjik etkileri vardır, kardiyotoksik etkisi yoktur ve aşırı dozda da muhtemelen emniyetlidir.

Ancak serotonergic yan etkiler olarak bilinen bir grup yan etki ile karakterize edilmektedir. Medyanın son yıllarda en çok ilgisini çeken konulardan biri, bunların cinsel fonksiyonları kötü yönde etkilemeleridir.

Başka bir grup yan etki, mide bulantısı, zayıflama ve kusma ve ishale kadar varabilen gastrointestinal yan etkilerdir.

Uyku rahatsızlıkları SSRI'lerdeki başka bir önemli problemdir. Ayrıca hastalarda değişen oranlarda sinirlilik, anksiyete ve heyecan da ortaya çıkmaktadır.